ส่องทางทั่วไทยให้ปลอดภัย: เจาะลึก มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557 มาตรฐานหัวใจของโคมไฟถนน

แสงสว่างบนท้องถนนคือปัจจัยพื้นฐานด้านความปลอดภัยที่ส่งผลโดยตรงต่อชีวิตและทรัพย์สินของผู้คน โคมไฟถนนที่ได้คุณภาพไม่เพียงแค่ให้ทัศนวิสัยที่ชัดเจน แต่ยังเป็นดั่งผู้พิทักษ์ที่ช่วยลดอุบัติเหตุและสร้างความอุ่นใจในยามค่ำคืน เพื่อให้มั่นใจว่าโคมไฟทุกดวงที่ส่องสว่างบนถนนของประเทศไทยมีมาตรฐานเดียวกัน สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) จึงได้กำหนด “มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557” ขึ้นเป็นมาตรฐานบังคับสำหรับผู้ผลิตและผู้จัดจำหน่าย

มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557 คืออะไร?

มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557 คือมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมว่าด้วย “ดวงโคมไฟฟ้า: คุณลักษณะที่ต้องการเฉพาะ – เล่ม 2(3) ดวงโคมไฟฟ้าสำหรับให้แสงสว่างบนถนน”
มาตรฐานฉบับนี้อ้างอิงตามมาตรฐานสากล IEC 60598-2-3 ซึ่งใช้กันแพร่หลายในระดับนานาชาติ วัตถุประสงค์หลักคือกำหนดเกณฑ์ด้านความปลอดภัย ความทนทานต่อสภาพแวดล้อม และข้อกำหนดโครงสร้างของดวงโคมสำหรับใช้งานกลางแจ้งประเภทถนนและพื้นที่สาธารณะ โดยใช้งานกับแหล่งจ่ายไฟฟ้าที่มีแรงดันไฟฟ้าไม่เกิน 1,000 โวลต์

ขอบเขตการบังคับใช้

มาตรฐานนี้ครอบคลุม “โคมไฟสำหรับถนนและพื้นที่สาธารณะกลางแจ้ง” เช่น ถนน/ทางหลวง ทางเดินเท้า สะพาน และพื้นที่ภายนอกอาคารอื่น ๆ ที่มีลักษณะการใช้งานเช่นเดียวกัน (การระบุความสูงติดตั้งหรือเงื่อนไขทางผังงานโดยละเอียด มักอยู่ในคู่มือการออกแบบ/เอกสารสเปคของโครงการ ไม่ใช่ข้อบังคับในตัวมาตรฐานผลิตภัณฑ์)

เกณฑ์การทดสอบหลักที่โคมไฟถนนต้องผ่าน

1) ความปลอดภัยทางไฟฟ้าและโครงสร้าง

• • • การป้องกันการถูกไฟฟ้าดูด/การรั่วไหล การจัดชั้นฉนวน ระยะคลาน/ระยะอากาศ และข้อกำหนดการต่อลงดิน สำหรับโคมที่ต้องมีสายดิน
    • ระดับการป้องกันน้ำและฝุ่น (IP): มาตรฐานกำหนดให้ทดสอบและประกาศค่าการป้องกันตามสภาพการใช้งานจริงของแบบผลิตภัณฑ์ โครงการใช้งานกลางแจ้งโดยทั่วไป “มักกำหนดเพิ่ม” ให้ห้องออปติคส์/ห้องอุปกรณ์มีระดับ IP65 หรือ IP66 เพื่อความทนทาน (หมายเหตุ: ตัวมาตรฐานผลิตภัณฑ์ไม่ได้บังคับค่าเดียวตายตัวกับทุกรุ่น แต่กำหนดวิธีทดสอบและการทำเครื่องหมายให้ตรงกับค่า IP ที่ผู้ผลิตประกาศ)
    • ความแข็งแรงทางกล (เช่น การทนแรงกระแทกตามค่ามาตรฐาน IK): เพื่อให้โคมทนต่อแรงกระแทกจากสภาพแวดล้อมจริง
    • ความทนทานต่อสภาพแวดล้อม: วัสดุ/การเคลือบผิวต้องทนรังสี UV ความร้อนและความชื้นตามวิธีทดสอบที่เกี่ยวข้อง เพื่อลดการกรอบแตกหรือกัดกร่อนก่อนเวลา

2) การจัดการความร้อน (Thermal Management)

• • • ทดสอบอุณหภูมิของส่วนประกอบสำคัญ (เช่น ไดรเวอร์ LED, บอร์ด LED, จุดสัมผัสฉนวน) ภายใต้อุณหภูมิแวดล้อมที่ระบุ (ta) ตามฉลากผลิตภัณฑ์ เพื่อยืนยันว่าค่าที่วัดได้ไม่เกินขีดจำกัดของอุปกรณ์และวัสดุฉนวน (มาตรฐานกำหนดกรอบวิธีทดสอบและการทำเครื่องหมาย ta ไม่ได้บังคับสูตรชดเชยอุณหภูมิคงที่ เช่น “ลบ 10°C”)

3) ประสิทธิภาพด้านแสงสว่าง (ในทางปฏิบัติของโครงการ)

• • • มาตรฐาน 902 เล่ม 2(3)-2557 เน้นด้าน “ความปลอดภัย/โครงสร้างของดวงโคม” ส่วนพารามิเตอร์ประสิทธิภาพเชิงการออกแบบแสง เช่น การกระจายแสงตามคลาสถนน ความสม่ำเสมอ ค่าแสงแยงตา (Glare), ค่า CRI หรือค่าอุณหภูมิสี (CCT) โดยมากจะถูก “กำหนดเพิ่มเติม” ในเอกสารสเปคของหน่วยงาน/โครงการ หรืออ้างอิงมาตรฐานแสงสว่างอื่น (เช่น CIE/IES) มากกว่าจะเป็นข้อบังคับตรง ๆ ในตัวมาตรฐานผลิตภัณฑ์

ประโยชน์ของการยึดตามมาตรฐาน มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557

• • ยกระดับความปลอดภัยสาธารณะ: โคมที่ผ่านมาตรฐานช่วยลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุไฟฟ้าและเพิ่มความไว้วางใจด้านความทนทาน
  • คุ้มครองผู้บริโภคและหน่วยงานรัฐ: ลดความเสี่ยงการจัดซื้อสินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน/อายุสั้น และเพิ่มความโปร่งใสในการตรวจรับ
  • ส่งเสริมอุตสาหกรรมไทย: ผลักดันผู้ผลิตพัฒนาให้ทัดเทียมมาตรฐานสากลและเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน
  • สนับสนุนความยั่งยืน: เมื่อโคมมีคุณภาพและทนทาน ย่อมช่วยลดการใช้พลังงาน (จากการเลือกสเปคโฟโตเมทริกที่เหมาะสม) และลดของเสียจากการเปลี่ยนซ่อม

สรุป

มอก. 902 เล่ม 2(3)-2557 คือเกราะคุ้มกันด้าน “ความปลอดภัยและความทนทานของดวงโคมถนน” ที่ประเทศไทยยึดโยงกับหลักสากล (IEC 60598-2-3) อย่างเคร่งครัด การเลือกใช้โคมไฟถนนที่ผ่านมาตรฐานนี้เป็นรากฐานสำคัญของระบบไฟถนนที่ปลอดภัย เชื่อถือได้ และบำรุงรักษาง่าย
ทั้งนี้ ในการใช้งานจริง หน่วยงานเจ้าของงานควรกำหนด “ข้อกำหนดเพิ่มเติมด้านโฟโตเมทริก” (เช่น คลาสการกระจายแสง, ค่าความสว่าง/ความสม่ำเสมอ, CRI/CCT, การจำกัดแสงแยงตา) ให้เหมาะสมกับประเภทถนนและบริบทพื้นที่ เพื่อให้ได้ทั้งความปลอดภัยตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ และคุณภาพแสงตามมาตรฐานการออกแบบระบบแสงสว่างที่ต้องการ

NINELIGHTING แหล่งจัดจำหน่ายหลอดไฟ LED โคมไฟถนน LED เสาไฟถนน โคมไฮเบย์ LED สปอร์ตไลท์ LED ดาวน์ไลท์ราคาถูกสนใจสอบถามข้อมูลสินค้าเพิ่มเติมที่
LINE Official Account:@nineled